Fryderyk Chopin

1810-1849

Jest najważniejszym kompozytorem romantycznym i jednym z najważniejszych kompozytorów w historii muzyki polskiej. W swoich czasach był najsławniejszym pianistą, wirtuozem, nazywanym poetą fortepianu.  

Urodził się we wsi Żelazowa Wola koło Sochaczewa na Mazowszu jako syn Justyny z Krzyżanowskich i Mikołaja Chopina, nauczyciela pochodzącego z Lotaryngii. Rodzina Chopinów przeprowadziła się do Warszawy. Mały Fryderyk już jako 4-latek uczył się gry na fortepianie u swojej matki. W 1816 r. zaczął brać lekcje fortepianu u pochodzącego z Czech Wojciecha Żywnego, a później u innego Czecha - Wilhelma W. Würfela. Przed ukończeniem 7 lat był już autorem kilku drobnych kompozycji. Od 1822 r. uczył się kompozycji u Józefa Elsnera. Po ukończeniu Liceum Warszawskiego w latach 1826-1829 studiował w Szkole Głównej Muzyki w Warszawie.

Pierwszą zagraniczną podróż Fryderyk Chopin odbył w 1826 r. do Berlina. Po ukończeniu studiów w 1829 r. wraz z przyjaciółmi przebywał w Wiedniu, wchodząc w tamtejsze środowisko muzyczne. W 1830 r. dwukrotnie wystąpił w Teatrze Narodowym w Warszawie, zaprezentował tam m.in. Koncert fortepianowy f-moll, Koncert fortepianowy e-moll i Fantazję na tematy polskie. W tym samym roku na zawsze opuścił ojczyznę. Wyjechał do Wiednia, a stamtąd w 1831 r. do Paryża. Na emigracji przebywał do końca życia.

W Paryżu w ciągu 18 lat dał 19 publicznych koncertów, z których już pierwszy, w salonie Pleyel w 1832 r., przyniósł mu sławę. Chopin zaczął prowadzić żywot wirtuoza, komponując utwory, które szybko stawały się modne. Dawał publiczne koncerty oraz recitale w salonach arystokracji, zajmował się także pracą pedagogiczną. Uczył m.in. księżniczkę de Noailles, księżne de Chimay i de Beauvau, baronową Rothschild, hrabinę Peruzzi i hrabinę Potocką. Wśród jego wybitnie utalentowanych uczniów byli Karolina Hartmann, Karol Filtsch czy Adolf Gutmann. W Paryżu poznał wielu wybitnych muzyków, z którymi się zaprzyjaźnił – Ferenca Liszta, Vincenza Belliniego, Hectora Berlioza, Friedricha Kalkbrennera. Utrzymywał również ścisłe kontakty z polską emigracją w Paryżu – Adamem Mickiewiczem, Julianem Ursynem Niemcewiczem, Cyprianem Kamilem Norwidem czy Józefem Bemem.

Pod koniec lat 30. XIX w. Fryderyk Chopin poznał Aurorę Dupin, po mężu Dudevant – francuską pisarkę używającą pseudonimu George Sand. Związał się z tą starszą od niego o 6 lat i dominującą kobietą. Para przeniosła się na Majorkę. Pobyt na wyspie miał posłużyć podreperowaniu zdrowia kompozytora, który – jak wtedy uważano – cierpiał na gruźlicę (dziś badacze życia Chopina skłaniają się ku hipotezie, że cierpiał on na chorobę genetyczną o zewnętrznych objawach bardzo podobnych do gruźlicy – mukowiscydozę). W Valldemossie Chopin skomponował m.in. preludia. W 1839 r. para wróciła do Francji. Chopin był wówczas bardzo chory, zamieszkał w posiadłości Sand w Nohant. Córka Sand – Solange - poślubiła wbrew woli matki znanego rzeźbiarza Auguste’a Clésingera. Gdy w konflikcie pomiędzy matką i córką Fryderyk stanął po stronie Solange, pisarka wpadła w szał i zerwała z kompozytorem. Okres przed rozstaniem z George Sand, a także po rozpadzie związku, oraz pogłębiająca się choroba odcisnęły głębokie piętno na twórczości i życiu towarzyskim Chopina. Powstały wówczas najpiękniejsze z jego nokturnów i mazurków.

Po opuszczeniu Nohant Chopin nie skomponował już żadnego znaczącego utworu, jedynie kilka miniatur. Gdy w 1848 r. w Paryżu wybuchła rewolucja, wyjechał do Anglii oraz Szkocji. 16 listopada 1848 r. w sali Guildhall w Londynie odbył się jego ostatni publiczny koncert. Organizatorką i sponsorką podróży była jego uczennica, Szkotka Jane Stirling. 

Artysta zmarł w otoczeniu kilkorga bliskich mu osób 17 października 1849 r. w Paryżu. Został pochowany na paryskim cmentarzu Père-Lachaise. Serce kompozytora przywiozła do Warszawy siostra Chopina, Ludwika Jędrzejewiczowa. Umieszczono je w filarze nawy głównej kościoła Świętego Krzyża w Warszawie.

Pierwszy, młodzieńczy okres twórczości Chopina ukształtował się pod wpływem polskiej tradycji dworskiej i wiejskiej oraz stylu brillant wczesnych romantyków. Z tego okresu pochodzą m.in. oba koncerty fortepianowe oraz klasyczne formy, jak rondo, wariacje, sonata, koncert czy trio, a także polonezy i mazurki nawiązujące do tradycji narodowej i ludowej. W paryskim okresie twórczości kompozytora ukształtował się jego styl wirtuozowski, artystyczny. Chopin stał się też narodowym kompozytorem romantycznym. Powstawały wtedy etiudy, scherza, ballady, nokturny. W ostatnim okresie pracy kompozytorskiej Chopin tworzył rozbudowane utwory cykliczne – Sonaty b-moll, h-moll, g-moll; oraz powiększone utwory jednoczęściowe, jak Ballada f-moll, Polonezy fis-moll i As-dur, Polonez-fantazja, Barkarola.
 

Fryderyk Chopin był bohaterem 4. i 15. edycji FKP.